Ogrzewanie domu i mieszkania – na jakie rozwiązanie się zdecydować?

Ogrzewanie i klimatyzacja

Poradnik

Remont

22.10.2021
Autor: Natalia Dur

W naszym klimacie ogrzewanie domu jest koniecznością. Stąd wybór metod ogrzewania jest bardzo rozbudowany – od tradycyjnych pieców węglowych, przez piece gazowe czy olejowe, aż po ekologiczne pompy ciepła. Podpowiadamy, jakie ogrzewanie do domu wybrać, by zapewnić sobie pełen komfort użytkowania, nie szkodzić środowisku i nie zbankrutować.

Ogrzewanie domu – jakie mamy opcje?

Na rynku można znaleźć całą gamę urządzeń służących do ogrzewania domu. Różnią się nie tylko systemem grzewczym czy rodzajem paliwa, którym są zasilane, ale też oddziaływaniem na środowisko naturalne. Co mamy do wyboru?

Ogrzewanie zasilane paliwem stałym – węglowe, pelletowe, drzewne

To wciąż najpopularniejszy sposób na komfortowe ogrzewanie domu, chociaż budzi sporo wątpliwości jeśli chodzi o ekologię (zwłaszcza przy ogrzewaniu węglem). Co prawda dobrej jakości węgiel i nowoczesne konstrukcje pieców, zapewniają mniejszą emisję szkodliwych substancji do atmosfery, jednak często do pieców trafia tańszy, kiepski opał, który przyczynia się do powstawania smogu i niekorzystnie wpływa na nasze zdrowie. Warto pamiętać, że dziś bardzo mocno promuje się odejście od paliw kopalnych (zwłaszcza węgla), więc w niedalekiej przyszłości pozyskanie tego surowca może być bardzo kosztowne i problematyczne.

Ogrzewanie domu zasilane paliwem stałym niesie ze sobą jeszcze jedną niedogodność – wymaga miejsca, w którym można je przechować. Trzeba też liczyć się z tym, że węgiel i ekogroszek bardzo brudzą pomieszczenie i ubrania (pellet – czyli paliwo ze sprasowanych trocin, zrębków albo słomy – już nie).

Ogrzewanie gazowe

Jest jednym z najchętniej wybieranych rodzajów ogrzewania domu. Jednocześnie jest też najbardziej ekologiczne spośród wszystkich tradycyjnych źródeł energii. Jego główną zaletą jest możliwość utrzymania optymalnej temperatury w mieszkaniu, bez konieczności systematycznego dokładania opału. Piec gazowy do ogrzewania domu (zarówno tradycyjny, pulsacyjny, jak i kondensacyjny) jest łatwy w obsłudze, zautomatyzowany i ma niewielkie rozmiary. Co ważne, gaz nie brudzi pomieszczenia, więc w tym samym miejscu, w którym zainstalujemy piec można np. suszyć pranie.

Ogrzewanie olejowe

Jest zasilane olejem opałowym, który przechowuje się w specjalnych zbiornikach. Nie trzeba podłączać go do sieci, przez co jest wygodniejsze niż ogrzewanie gazowe. Kocioł olejowy jest wygodny w użytkowaniu, bo działa niemal bezobsługowo – na początku trzeba ustawić odpowiednie parametry, a później cały proces może odbywać się bez naszego udziału. Ogrzewane olejowe jest ekologiczne (piec na olej opałowy jest przyjazny środowisku, bo nie emituje szkodliwych spalin) i bezpieczne, ale – niestety – drogie. Zarówno jeśli chodzi o samą budowę instalacji, jak i o użytkowanie. Stąd popularność takiego ogrzewania domu jest dość niska.

Ogrzewanie elektryczne

Może wykorzystywać podczerwień, panele fotowoltaiczne lub (najczęściej) grzejniki pokojowe, które są podłączone bezpośrednio do gniazda elektrycznego, z którego pobierają sporą ilość prądu. Elektryczne ogrzewanie domu jest bezpieczne i komfortowe, ale ze względu na wysokie koszty grzejników i drogą eksploatację, nie cieszy się dużą popularnością wśród konsumentów.

Ogrzewanie hybrydowe

To zbiorcza nazwa dla systemów łączących ze sobą dwie lub więcej technologii służących do ogrzewania domu, np. kocioł gazowy wraz z pompą ciepła lub ogrzewanie elektryczne zasilane energią wytworzoną w przydomowej instalacji fotowoltaicznej. Ogrzewanie hybrydowe jest dobrą opcją dla zapobiegliwych – w przypadku braku paliwa lub wzrostu cen energii można liczyć na alternatywne źródło ciepła. Instalacje hybrydowe pozwalają też obniżyć koszty samego ogrzewania.

Ogrzewanie mikro-kogeneracyjne

Mikro-kogeneracja to nowoczesna technologia, przeniesiona z przemysłu (głównie elektrowni) do klientów indywidualnych. Technologia kogeneracji polega na jednoczesnym wytwarzaniu ciepła i energii elektrycznej, przy wykorzystaniu paliw gazowych, olejowych lub biomasy. Jak to działa? Praca silnika pieca sprawia, że energia cieplna zmienia się najpierw w mechaniczną, a później w elektryczną.

Wytworzona energia jest wystarczająca do ogrzania domu i pokrycia większości zużycia prądu w gospodarstwie domowych. Ewentualne nadwyżki zostają wprowadzone do sieci (podobnie jak przy systemach fotowoltaicznych). Instalacja jest opłacalna, jeśli dom potrzebuje długiego ogrzewania. Jeśli dom jest dobrze ocieplony albo pasywny, inwestycja będzie mało korzystna.

Ogrzewanie mikro-kogeneracyjne jest innowacją, więc można je traktować raczej jako wskaźnik na przyszłość niż teraźniejsze rozwiązanie.

Sprawdź >>> Jak urządzić niebieską łazienkę?

Pompa ciepła, a ogrzewanie domu

Coraz większą popularnością cieszy się ogrzewanie domu pompą ciepła. To alternatywny system grzewczy, który różni się tym od systemów zasilanych paliwem (węglem, prądem, olejami), że nie wytwarza własnej energii. Jest to możliwe dzięki zasadzie fizycznej zwanej efektem Joule’a Thompsona. Polega ona na tym, że ciepłe powietrze z zewnątrz jest przenoszone do środka pomieszczenia za pomocą odpowiednich procesów termodynamicznych.

Można to porównać do działania lodówki, tyle, że pompa zamiast utrzymywać zimno i wychładzać wnętrze, oddaje do niego ciepło, a zimno przenosi na zewnątrz. Nie dochodzi więc do spalania zasobów. Zamiast tego zapewnia domowi właściwą temperaturę, pobierając energię ze środowiska naturalnego, np. z:

gruntów – w ziemi przechowywane są ogromne ilości ciepła. Można je wykorzystać do ogrzania domu. Pompy gruntowe wymagają sporo przestrzeni przydomowej, a ich skuteczność zależy od rodzaju gruntu oraz rodzaju kolektora gruntowego;

wody – energia może być pobierana zarówno ze studni, rzeki, jak i jeziora, które mamy na terenie swojej działki. Woda stygnie wolniej niż powietrze, dlatego nawet zimą utrzymuje wyższe temperatury niż ono samo. Wyjątkowo dobre efekty ogrzewnicze można osiągnąć szczególnie przy temperaturach wody 5-8°C, czyli dość typowych dla polskiego klimatu;

powietrza – może się to wydawać nieintuicyjne, ale także gdy na dworze są ujemne temperatury powietrze ma w sobie pewne ciepło, które można pobrać za pomocą pompy ciepła. Pompy tego typu działają nawet przy -25°C. Co ciekawe, pompę powietrza można wykorzystywać także jako klimatyzator latem.

Do prawidłowego funkcjonowania pompa potrzebuje jedynie prądu. Nie spala go jednak, aby utrzymać stałą temperaturę w domu. Wykorzystuje go wyłącznie do transportowania energii z gruntu, wody lub powietrza. Pompa ciepła do ogrzewania domu jest rozwiązaniem ekologicznym i na dłuższą metę – bardzo ekonomicznym.

Jakie ogrzewanie do domu jest najtańsze? Koszty ogrzewania domu

Aby móc oszacować, który sposób ogrzewania domu będzie najkorzystniejszy, trzeba wiedzieć, ile się za nie płaci. Koszty ogrzewania domu zależą od wielu różnych czynników, począwszy od rodzaju instalacji, izolacyjności termicznej budynku, sprawności urządzeń, aż po ceny paliwa, gazu czy energii u poszczególnych dostawców. Średnio, za wytworzenie 1kWh trzeba zapłacić około:

0,22-0,30 zł przy ogrzewaniu domu gazem ziemnym (najmniej przy kotle kondensacyjnym, najwięcej przy kotle starego typu),

0,22-0,25 zł przy ogrzewaniu domu olejem opałowym (najmniej przy kotle kondensacyjnym, najwięcej przy kotle tradycyjnym),

0,13-0,17 zł przy ogrzewaniu domu węglem (najmniej przy kotle na ekogroszek z podajnikiem, najwięcej przy kotle na węgiel kamienny),

0,67 zł przy ogrzewaniu elektrycznym,

0,25 zł przy ogrzewaniu domu drewnem opałowym lub pelletem,

0,15-0,18 zł przy ogrzewaniu domu pompą ciepła (najmniej przy pompie wodnej, najwięcej przy pompie powietrznej).

Sprawdź >>> Jakie panele do salonu wybrać?

Jakie ogrzewanie domu jest najtańsze?

W zestawieniu cenowym wciąż najkorzystniej wypadają tradycyjne metody ogrzewania (ekogroszkiem lub węglem), jednak biorąc pod uwagę ogólną tendencję do odchodzenia od tego typu paliw, w niedługim czasie koszty mogą być zdecydowanie wyższe. Niepewny jest też los cen gazu i energii elektrycznej. Póki co koszty nieustannie rosną i trudno przewidzieć, jak długo taki stan rzeczy się utrzyma. W przypadku ogrzewania elektrycznego, korzystnym rozwiązaniem może być powiązanie ogrzewania domu z instalacją fotowoltaiczną.

Czym ogrzewać dom?

Wydaje się, że najbardziej sensowną opcją jest inwestycja w energooszczędne, nowoczesne ogrzewanie domu, np. w instalację pompy ciepła lub ogrzewanie hybrydowe. Początkowe koszty są dość wysokie, ale – biorąc pod uwagę rosnące ceny tradycyjnych paliw i energii – inwestycja może zwrócić się znacznie szybciej, niż zakładaliśmy.

Nowoczesne ogrzewanie domu – jakie mogą być odbiorniki ciepła w domu?

Ważnym elementem ogrzewania domu są też odbiorniki ciepła. To one dbają o nasz komfort i utrzymanie optymalnej temperatury powietrza. W domu możemy wykorzystać:

Ogrzewanie podłogowe. To system montowany pod podłogą, nie wymagający instalowania widocznych kaloryferów. Zapewnia równomierne oddawanie ciepła na całej powierzchni ogrzewanych pomieszczeń. Dobrze sprawdza się w domach, w których mieszkają osoby cierpiące na astmę czy alergię, bo – w przeciwieństwie do zwykłych grzejników – oddaje ciepło przez promieniowanie, a nie przez konwekcję. Dzięki temu w powietrzu nie unoszą się drobiny kurzu i roztocza.

Ogrzewanie sufitowe. Jest podobne do poprzednika, z tym, że system grzewczy mocowany jest nie na podłodze, a w suficie. Również nie wymaga montowania widocznych grzejników, co wpływa na większy komfort użytkowania.

Ogrzewanie grzejnikowe. To najbardziej tradycyjna instalacja, wymagająca zamontowania widocznych grzejników pokojowych i łazienkowych, które będą oddawać ciepło do powietrza. Na szczęście rynek bardzo się rozwinął, więc oprócz klasycznych grzejników żeberkowych bez trudu znajdziemy też eleganckie modele kaloryferów, z których można uczynić dodatkową dekorację mieszkania.

Którą instalację wybrać? Najkorzystniej wypadają ogrzewanie podłogowe i sufitowe, ponieważ nie zaburzają estetyki wnętrza, zapewniają komfort w poruszaniu się i ułatwiają utrzymanie porządku.

Natalia Dur

Redaktorka porad Łazienkaplus.pl. Prawdziwa pasjonatka wszystkiego, co związane z wystrojem i wyposażeniem wnętrz. Uwielbia doradzać innym jak w prosty sposób stworzyć nowoczesną i funkcjonalną przestrzeń życiową. Kocha rośliny i docenia rękodzieło. Chętnie dzieli się swoimi myślami i doświadczeniem, dlatego w jej tekstach znajdziecie ciekawostki dotyczące nie tylko aranżacji wnętrz, ale i wydarzeń ze świata designu. Prywatnie uwielbia podróżować oraz poznawać nowych ludzi.