Łazienka dla osób z niepełnosprawnością

Łazienka

28.07.2021
Autor: Katarzyna Kurek

W przypadku osoby z niepełnosprawnością, zwłaszcza poruszającej się na wózku inwalidzkim, tak prozaiczna czynność jak skorzystanie z toalety czy umycie rąk nie jest sprawą prostą i oczywistą, jeśli łazienka nie jest odpowiednio dla niej przystosowana.

Planując urządzenie nowej lub remont dotychczasowej łazienki dla osoby z niepełnosprawnością, należy pamiętać przede wszystkim o zapewnieniu dostatecznej ilości miejsca do manewrowania wózkiem oraz o specjalnym wyposażeniu umożliwiającym i ułatwiającym wykonywanie czynności higienicznych.

Aby zagwarantować bezpieczeństwo osobie korzystającej z łazienki – poruszającej się o kulach, a tym bardziej na wózku – powinniśmy wykonać podłogę z antypoślizgowego materiału lub też nałożyć na płytki matę zapobiegającą poślizgowi. Musi ona jednak dobrze przylegać do powierzchni, jej pofałdowanie czy zawijanie się będzie stanowiło przeszkodę i niebezpieczeństwo. Ważne jest także zachowanie jednego poziomu posadzki, zatem w łazience przeznaczonej dla osoby z niepełnosprawnością eliminujemy wszelkie stopnie, nierówności, progi i podesty.

Zagospodarowanie przestrzeni łazienki

Łazienka dla osób z niepełnosprawnościami musi być przestronna i odpowiednio duża, aby pozwalała na swobodne manewrowanie wózkiem. Z tego powodu na środku pomieszczenia powinna znajdować się wolna przestrzeń o wymiarach ok. 1,5 x 1,5 m. Nie zapominajmy także o większym niż w standardowej łazience otworze na drzwi – aby osoba niepełnosprawna mogła wjechać na wózku do łazienki, drzwi muszą mieć ok. 0,9 m szerokości, a na wejściu nie powinno być progu.

Jeśli nie da się go jednak wyeliminować, należy zastosować listwy progowe z niewielkim spadkiem, niwelujące różnicę poziomów i ułatwiające tym samym podjazd. Wysokość progu nie może być większa niż 2 cm, w przeciwnym razie osoba na wózku może nie poradzić sobie z jego sforsowaniem. Natomiast zbyt szerokie drzwi, powyżej 1 m, mogą również stanowić przeszkodę – będą zbyt ciężkie. Najlepiej też, gdy otwierają się na zewnątrz pomieszczenia, inaczej będą przeszkadzać wewnątrz łazienki i uniemożliwiać swobodne obracanie się na wózku.

I jeszcze jedna uwaga dotycząca przestrzeni: jeśli w mieszkaniu łazienka i toaleta to osobne pomieszczenia, warto pomyśleć o ich połączeniu – zwiększymy w ten sposób przestrzeń manewrową w łazience, dzięki czemu korzystanie z toalety i innych urządzeń sanitarnych będzie nieporównywalnie łatwiejsze i wygodniejsze. W małych mieszkaniach niezbędne może okazać się też usunięcie niektórych sprzętów z łazienki, by zwiększyć jej powierzchnię użytkową, np. pralkę, szafki, kosz na bieliznę, zaś wannę warto zastąpić prysznicem.

Wybór ceramiki – umywalka i sedes dla niepełnosprawnych

W łazience dla osoby z niepełnosprawnością koniecznie musimy zamontować specjalną miskę WC i umywalkę. Te elementy ceramiki mają inne wymiary, rodzaj wyprofilowania i są bardziej wytrzymałe na obciążenie oraz uderzenia w porównaniu ze standardowymi produktami.

Miski WC dla osób z niepełnosprawnościami najczęściej mają długość 70 cm od tylnej ściany, co pozwala na umieszczenie wózka wzdłuż toalety. Miska powinna znajdować się na takiej samej wysokości co siedzisko wózka, co w praktyce zazwyczaj oznacza 45-50 cm od podłogi, czyli nieco wyżej niż ma to miejsce w przypadku standardowej miski.

Wysokość umywalki dla niepełnosprawnych

Rodzaj umywalki i sposób jej zamontowania w łazience przeznaczonej dla osoby niepełnosprawnej ma podstawowe znaczenie. Zazwyczaj takie umywalki są bardziej płaskie i nieco szersze od standardowych, ponadto posiadają wyprofilowany front, dzięki czemu można na niej oprzeć ręce i ramiona.

Przed umywalką powinna znajdować się przestrzeń o wymiarach minimum 90 x 120 cm pozwalająca na swobodne manewrowanie wózkiem. Sama umywalka musi znajdować się powyżej kolan osoby na wózku, czyli minimum 70 cm od podłogi, jednak nie może być umieszczona zbyt wysoko (powyżej 85 cm), co utrudni albo wręcz uniemożliwi skorzystanie z niej.

Umywalka dla osób z niepełnosprawnością nie powinna też być głębsza niż 60 cm, w przeciwnym razie osoba z niej korzystająca nie dosięgnie do baterii. Lepiej też zrezygnować z postumentu lub półpostumentu, gdyż elementy te uniemożliwiają pełny i wygodny podjazd wózkiem pod umywalkę. Warto także wyposażyć taką umywalkę w specjalną baterię z wydłużonym uchwytem lub model z czujnikiem ruchu.

Pamiętajmy, aby umieścić przy sedesie oraz umywalce uchwyty i poręcze, dzięki którym osoba z niepełnosprawnością samodzielnie i bezpiecznie będzie mogła wykonać codzienne czynności fizjologiczne i higieniczne.

Kabina prysznicowa dla osób z niepełnosprawnością

W przypadku łazienki dla osoby z niepełnosprawnością zalety prysznica są nie do przecenienia. Z pewnością takie rozwiązanie jest bezpieczniejsze i wygodniejsze niż wanna. Projektując zatem natrysk w takiej łazience, najlepiej zdecydować się na brodzik bezprogowy typu walk-in z odpływem w płytkach, lub też na bardzo płaski, nie głębszy niż 2 cm, montowany w podłodze.

Minimalny wymiar prysznica dla człowieka z niepełnosprawnością to 100 x 100 cm. Wygodniejsze są także zasłony prysznicowe niż drzwi, które w jakimś stopniu zawsze będą ograniczały ruchy na wózku i przeszkadzały w czynnościach higienicznych.

Niezbędnym wyposażeniem kabiny dla osoby z niepełnoscprawnością jest siedzisko, które powinno być zamontowane na wysokości 43-48 cm, najlepiej w zasięgu baterii prysznicowej. Jeżeli z prysznica korzystają także inni, pełnosprawni członkowie rodziny, wygodniejszym rozwiązaniem będzie siedzisko składane.

Jeśli jednak z jakichś przyczyn nie możemy zamienić wanny na prysznic, należy dostosować ją do potrzeb osoby poruszającej się na wózku.

Wanna dla osób z niepełnosprawnościami

Wanna może być równie dobrym, a czasami nawet lepszym rozwiązaniem dla osób z niepełnosprawnością. Trzeba tylko wybrać model, który będzie uwzględniał potrzeby takiej osoby. Na jakie parametry warto zwrócić uwagę? Przede wszystkim na wysokość wanny. Dla osób, które mają ograniczoną ruchomość, największą barierą, często uniemożliwiającą samodzielne korzystanie z wanny, jest wejście do środka.

Sprawdź >>> Akcesoria dla niepełnosprawnych

Jeśli osoba, dla której remontowana jest łazienka, porusza się na wózku inwalidzkim, to wysokość ścianek wanny powinna być na zbliżonym poziomie co siedzisko wózka, czyli de facto na znacznie niższym niż w przypadku standardowej wanny. W większości przypadków krawędź niskiej wanny dla osób niepełnosprawnych powinna się znajdować na wysokości ok. 50-60 cm. Dlaczego? To znacząco ułatwi sprawne przesiadanie się z wózka do specjalnie zamontowanego siedziska w wannie. Minusem takiego rozwiązanie może się jednak okazać rozchlapywanie wody podczas kąpieli.

Jeszcze lepszą opcją może się okazać zamontowanie wanny z otwieranymi drzwiami. W tym przypadku wyeliminujemy problem rozchlapywania wody, a jednocześnie zapewnimy jeszcze łatwiejszy dostęp do wanny. W jaki sposób? Wanna z drzwiami to specjalna konstrukcja, która umożliwia wchodzenie do wanny i wychodzenie z niej podobnie jak w przypadku kabiny prysznicowej.

Na jednym z dwóch dłuższych boków wanny znajdują się szklane drzwi. W ich miejscu próg wanny jest odpowiednio wyprofilowany i maksymalnie obniżony, dzięki czemu korzystający z niej człowiek nie musi wysoko unosić nóg przy wchodzeniu do wanny i wychodzeniu z niej.

Co ważne, wanna ze szklanymi drzwiami jest wyposażona w wysokiej jakości zawiasy i uszczelki, co sprawia, że nie przecieka i jest odporna na obciążenia. Dodatkowo taka konstrukcja pozwala także w razie potrzeby podejść opiekunowi bardzo blisko strefy kąpielowej.

No co jeszcze zwrócić uwagę, wybierając wannę dla osoby poruszającej się na wózku lub o zmniejszonej sprawności ruchowej? Przede wszystkim na szerokość drzwi czy wysokość siedziska.

Sprawdź >>> wanny dla niepełnosprawnych marki POLIMAT

Jak zadbać o bezpieczeństwo podczas kąpieli?

Bez względu na to, czy w łazience znajduje się wanna, czy prysznic, musimy pamiętać, aby zapewnić członkowi rodziny poczucie komfortu i bezpieczeństwa podczas kąpieli. Dlatego koniecznie musimy zadbać o antypoślizgową powierzchnię zarówno wanny, jak i prysznica.

Można zastosować w nich matę antypoślizgową, zaś brodziki przeznaczone dla osób niepełnosprawnych mają też ryflowaną, antypoślizgową fakturę. Konieczne jest także zamontowanie uchwytów lub drabinek przy wannie i kabinie prysznicowej, aby osoba z niepełnosprawnością mogła wesprzeć się na nich w trakcie przemieszczania się z wózka na siedzisko.

Akcesoria dla osób z niepełnosprawnościami

Łazienka, z której korzysta osoba z niepełnosprawnością, powinna być w pełni funkcjonalna, bezpieczna oraz dobrze zaplanowana – tak by poruszanie po niej nie sprawiało problemu. Poza ergonomicznym zaplanowaniem przestrzeni i wyborem odpowiedniej ceramiki sanitarnej istotne jest także wyposażenie łazienki w odpowiednie akcesoria dla niepełnosprawnych, tj. poręcze, uchwyty, siedziska i maty antypoślizgowe.

Czym kierować się przy ich wyborze? Po pierwsze, jakością. Akcesoria łazienkowe dla osób z niepełnosprawnością muszą być wykonane z bardzo wytrzymałych materiałów, które są w stanie utrzymać całą masę ciała użytkowania. Po drugie, bezpieczeństwem. Powierzchnia uchwytów, poręczy czy siedzisk nie może mieć ostrych krawędzi.

Co więcej, uchwyty i poręcze powinny mieć specjalną powłokę antypoślizgową lub karbowaną powierzchnię, bo to umożliwi pewny chwyt. Na bezpieczeństwo użytkowania niebagatelny wpływ będzie miał też sposób instalacji wszystkich akcesoriów. Można je montować tylko w specjalnie wzmocnionych ścianach. Po trzecie, ergonomią. Musimy zapewnić miejsce na instalację i wygodne używanie tego sprzętu.

Deska sedesowa musi być wytrzymała i stabilna, tak by nie przemieszczała się w czasie przesiadania się z wózka na toaletę. Często deski dla niepełnosprawnych mają w przedniej części przerwę – takie rozwiązanie ułatwia wykonywanie czynności higienicznych. Najlepiej, jeśli przycisk do spłukiwania wody oraz uchwyt na papier toaletowy znajduje się z boku muszli, na wysokości nie większej niż 120 cm od poziomu podłogi.

Poręcze i uchwyty dla osób z niepełnosprawnościami

Poręcze i uchwyty są niezwykle ważnym elementem wyposażenia łazienki dla osoby niepełnosprawnej. Ułatwiają one, a niekiedy wręcz umożliwiają wykonanie czynności fizjologicznych i higienicznych. Wybór i montaż takich podpór musi być przemyślany, może się bowiem okazać, że zbyt dużo poręczy lub ich niewłaściwe rozmieszczenie może okazać się przeszkodą w korzystaniu z łazienki.

Dlatego najlepiej przed ich założeniem skonsultować się z osobą, która będzie z niej korzystać i najlepiej wie, co będzie dla niej przydatne, a co zbędne. Na rynku dostępny jest szeroki wybór poręczy: przyścienne, podłogowe, ruchome, stałe, proste lub łamane – stosując je, musimy mieć na względzie przede wszystkim bezpieczeństwo i komfort użytkownika.

Podstawową kwestią jest pewność i stabilność zamontowanej poręczy, nie może bowiem dojść do wyrwania jej ze ściany pod ciężarem wspierającej się na niej osoby. Dlatego jeśli w łazience znajdują się ścianki działowe, w zabudowie lekkiej, powinny zostać wzmocnione lub też powinno się zastosować uchwyt montowany w podłodze.

Poręcze i uchwyty dla osób z niepełnosprawnościami nie mogą mieć też ostrych krawędzi, w przeciwnym razie może dojść do zahaczenia lub skaleczenia. Aby zwiększyć pewność chwytu, można zastosować także poręcze karbowane czy z powłoką antypoślizgową.

Poręcze i uchwyty muszą być zamontowane na takiej wysokości, aby osoba z niepełnosprawnością wygodnie i z pełną swobodą mogła z nich korzystać. Ta sama uwaga dotyczy wszystkich pozostałych akcesoriów, w jakie wyposażamy łazienkę, takie jak mydelniczka, uchwyt na papier i ręczniki, apteczka, gniazdka elektryczne – pamiętajmy, aby znajdowały się zawsze na wysokości ręki osoby siedzącej na wózku, czyli nie wyżej niż 120 cm od podłogi. Warto także zastosować regulowane, uchylne lustro nad umywalką, tak aby człowiek z niepełnosprawnością mógł w nim zobaczyć całą swoją sylwetkę.

Katarzyna Kurek

Redaktorka porad Łazienkaplus.pl. Miłośniczka pięknych wnętrz i nieszablonowych rozwiązań. Twierdzi, że w aranżowaniu przestrzeni najpiękniejsze jest przekuwanie ludzkich marzeń w realne projekty. Uwielbia dzielić się swoją wiedzą i przemyśleniami dotyczącymi designu i architektury. W wolnych chwilach namiętnie czyta książki i spędza czas z rodziną.